5941 s. Çek K m. 6/1; 3167 s. Çek K m. 16c
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi Sayı 5
3167 sayılı Çek Kanunu m. 16c/1-a hükmünde, aynı kanunun 8. maddesi gereğince hamilin zararını karşılamak suretiyle “düzeltme hakkı”nı kullanan keşideciye yargılamadan kurtulma olanağı sağlanmış, 4814 s. Kanun’la eklenen 16c maddesiyle, bu hakkın yanı sıra kamu davasının açılmasını engelleyen, düşüren ve cezayı ortadan kaldıran bir neden olarak etkin “pişmanlık hâli” hükme bağlanmıştı.
5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5/1. maddesinde tarif edilen karşılıksız çek suçuna özgü olarak, 6. maddenin birinci fıkrasında, failin karşılıksız kalan çek bedelini yasal faiziyle birlikte ödeyerek “etkin pişmanlık” göstermesi durumunda hakkında yargılamanın bulunduğu aşamaya göre kamu davasının açılmayacağı, açılmış kamu davasının düşürüleceği veya mahkûm olunan cezanın tüm sonuçları ile ortadan kaldırılacağı hüküm altına alınmıştır. Böylelikle her iki kanun ile tanınan bir olanak olarak etkin pişmanlığın gösterilmesi, -müşteki şikayetinden vazgeçmese bile- karşılıksız çek suçunun failinin cezadan kurtulması sonucunu doğurmaktadır.
5941 sayılı Çek Kanunu m. 6/1 hükmüne göre, etkin pişmanlıktan söz edilebilmesi için, karşılıksız kalan çek bedelinin, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun gereğince ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak olan faizi ile birlikte tamamen ödenmiş olması gerekmektedir.
Çalışmamızda, eski çekler açısından 3167 sayılı Çek Kanunu’nun uygulanmasına devam ediliyor olması nedeniyle, bu kanunda düzenlenen “düzeltme hakkının kullanılması” (m. 16c/1-a) ve “etkin pişmanlık” (16c) hükümleri de irdelenmiş; 5941 s. Çek K’nın 6/1. maddesinde kaleme alınan “etkin pişmanlık” kurumuna ilişkin “genel açıklamalar”dan sonra “kanundaki düzenleniş şekli” ve “amacı”na yer verilmiş; ardından “kapsamı” geniş yelpazede ele alınmış, daha sonra aşamalarına göre “sonuçları” ayrıntılı olarak incelenmiştir. Genel bir değerlendirme niteliğindeki “sonuç” kısmıyla çalışmamız noktalanmıştır.