PDF FORMATINDA OKUYUN: Hükümlü ve Tutukluların Sağlık Giderleri (İY m. 102)
A. Genel Muayene, Tedavi ve İlaç Giderleri
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olmuş hükümlüler ile hak sahibi olup da hükümlü olan yakınlarının, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olarak çalışmaktayken meslek hastalığı, iş kazası ve görev malûllüğü nedeniyle bedenî veya ruhî arızaya uğramış olan ve daha sonra kurumlara giren hükümlüler ile hak sahibi olup da hükümlü olan yakınlarının, sigortalılık niteliğinin yitirilmesinden itibaren verilen süreler içinde meydana gelen ve bu süre içinde kurumlara girmiş bulunan hükümlülerin, her türlü teşhis ve tedavi giderleri ile sağlık yardımları hükümlülerin bağlı bulundukları sosyal güvenlik kurumları tarafından karşılanır. Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik (İY) m. 102/1’de, İşyurdu bünyesinde çalıştırılan sigortalı hükümlülerin iş kazası veya meslek hastalığı ile analık nedeniyle raporlu bulunmaları hâlinde, raporlu oldukları gün sayısı kadar geçici iş göremezlik ödeneklerinin SGK tarafından karşılanacağı belirtilmiş; m. 102/2’de hükümlünün, estetik amaçlı veya Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kapsamında olmayan (kurumdaki yaşantısını devam ettirmesine engel oluşturmayan şikâyetiyle ilgili) tedavi giderlerinin kendisi tarafından karşılanacağı ifade edilmiştir. İY m. 102/3’te hükümlünün Ünv. H.’leri dahil sağlık kurumlarındaki muayene, tetkik, kontrol ve tedavi bedellerinin Sağ. Bak., ilâç ve tıbbi malzeme bedellerinin ise Ad. Bak. tarafından karşılanacağı, sağlık hizmet sunucularına yapılacak tedavi giderlerine ait ödemelerin ne şekilde yapılacağının Sağ. Bak. tarafından belirleneceği hükme bağlanmıştır. Hiç şüphesiz hükümlü bu gibi olasılıklarda herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi ise, SGK tarafından söz konusu giderler karşılanacaktır. Özetle, h/t’lerin her türlü muayene ve tedavileri, devletin teminatı altında olup prensip olarak ücretsizdir.
47 s. Genelge “H/t’lerin Tedavi ve İlâç Bedellerinin Karşılanması” başlıklı 1. Bölüm bent 1’de, suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma işlemleri sırasında sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla sağlık muayenesi yaptırılacak kişiler ile infaz kurumlarınca muayene, tetkik ve tedavi için resmî sağlık kurumlarına sevk edilen h/t’lerin muayene, tetkik, kontrol ve tedavi bedellerinin Sağ. Bak. tarafından karşılanacağı, ilâç bedellerinin ise Ad. Bak. bütçesinden ödeneceği belirtilmiş; bent 2’de, h/t’lerin tedavileri için gerekli olan ve sadece infaz kurumlarındaki revir, doktorluk ve polikliniklerde kullanılacak ilâç ve tıbbî malzeme bedellerinin Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (CTE) bütçesinin 03-2-6-02 harcama kaleminden karşılanacağı vurgulanmış; bent 3’te, hasta h/t’lerin kurum hekimince öncelikle Sağ. Bak.’na bağlı hastane ve sağlık kuruluşlarına sevk edileceklerine işaret edilmiş; bent 4’te, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olmuş h/t’ler ile hak sahibi olup da hükümlü olan yakınlarının, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olarak çalışmaktayken meslek hastalığı, iş kazası ve görev malûllüğü nedeniyle bedenî veya ruhî arızaya uğramış olan ve daha sonra kurumlara giren h/t’ler ile hak sahibi olup da hükümlü olan yakınlarının, sigortalılık niteliğinin yitirilmesinden itibaren verilen süreler içinde meydana gelen ve bu süre içinde kurumlara girmiş bulunan h/t’lerin her türlü teşhis ve tedavi giderleri ile sağlık yardımlarının h/t’lerin bağlı bulundukları sosyal güvenlik kurumları tarafından karşılanacağı ifade edilmiştir.
Ad. Bak. Str. Gel. Bşk.’nın 23.12.13 t. ve 4055 s. yazısında; CMK m. 109 uyarınca haklarında adli kontrol kararı verilenlerin sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla resmi sağlık kurumlarında yaptırılan muayene, tetkik ve tedavi bedelleri ile uyuşturucu/ uyarıcı madde kullananlar hakkında verilen tedavi ve DS tedbirine ilişkin kararın yerine getirilmesi sırasındaki tedavi bedellerinin Ad. Bak. tarafından karşılanacağı; infaz kurumları ve tutukevlerince Ad. Bak.’na bağlı D. H.’lere ve bu hastanelerce Ünv. H.’lerine (vakıf ünv. hariç) bir adli olaya karışmaları nedeniyle darp cebir raporu düzenlenmesi için gönderilen veya hasta oldukları için sevk edilen h/t’lerden yatarak tedavisi gerekli görülenlerin bu sırada her türlü ilaç, muayene, tetkik, tahlil ve tıbbi malzemelerinin sağlık hizmet sunucusu tarafından, ayakta tedavileri uygun görülenlerin tıbbi muayene, kontrol, tetkik, diş protezi ve tedavilerine ait giderlerin Sağ. Bak. Sağ. Hiz. Gen. Müd.’nün 3.1.13 t. ve 165 (2013/2) s. Genelgesi m. 3 gereğince sağlık hizmet sunucusu tarafından karşılanacağı, ayakta tedavi görenlerin hastane tarafından temini mümkün bulunmayan tıbbi malzemeler (ortez, protez, gözlük, işitme cihazı, şeker ölçüm çubuğu, hasta alt bezi vb) ile ilaç bedellerinin Ad. Bak. tarafından karşılanacağı; kendilerine vasi tayini zorunlu olan veya vasi tayini gerekip gerekmediğinin tespiti amacıyla açılan ve CBS tarafından takibi mecburi vasi tayini davalarında düzenlenecek sağlık kurulu rapor bedellerinin Cumhuriyet başsavcılığının (CBS) 03.5.7. yargılama giderleri tertibinden ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
CTE’nin 16.6.14 t. ve 99350 s. ve 26.6.14 t. ve 105841 s. genel yazıları uyarınca, h/t’lere kurum hekimleri tarafından şampuan ve el kremi gibi kozmetik ürünler reçete edilmemeli, edilmiş olsa bile kurum bütçesinden ödenmemelidir.
B. Tıbbi Araç ve Gereç Giderleri
CTE’nin İzmir CBS’ye gönderilen 5.2.20 t. ve 21642 s. yazılı görüşünde; h/t’nin ayağının kesilmesi nedeniyle tarafına reçete edilen protezin “Ad. Bak. Kaps. Kişilerin TEB Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol” kapsamında infaz kurumlarının anlaşmalı bulunduğu eczanelerden temin edildiği, mezkur Protokol’ün 3. Uygulanacak Usul ve Esaslar başlığı altında “3.1. Kamuya ait sağlık kuruluşları tarafından düzenlenen reçeteler, SUT eklerinde yer alan ilaç ve tıbbi malzemeleri temini amacıyla sözleşmeli eczaneler tarafından bu protokol çerçevesinde karşılanır.” hükmüne yer verildiği, reçete edilen protez alımının ödemesi sırasında mali açıdan her ne kadar SUT’a doğrudan bağlı bulunulmasa da, kısıtlı kamu kaynaklarının etkin ve ekonomik kullanılması gerekliliği nedeniyle, h/t’ye SUT’ta belirtilen bedel üzerinden protez alınması gerektiği değerlendirilmiştir. SUT’ta belirtilen bedel h/t tarafından karşılanması öngörülen miktarın çok aşağısında kaldığı gibi, sırf kamu kaynaklarının rantabl kullanılması düşüncesine dayanan bu görüş üst mevzuat hükümleriyle de çelişmektedir.
C. Takviye Edici Besin Giderleri
CTE’nin 16.6.14 t. ve 99350 s. ile 20.11.15 t. ve 174139 s. genel yazılarına göre; SUT’a göre ödenemeyecek türden olup doktor tarafından reçete edilen gıda takviyesi olarak kullanılan vitamin ve benzeri ilaçlar ile gıda olarak da kullanılabilecek bal, polen, zeytinyağı gibi ürünlerin, Eşya Yön. de göz önünde bulundurularak ve ücretini h/t’nin ödemesi şartıyla kurum revir görevlileri tarafından eczaneden ve/veya kantin aracılığıyla temin edilmesi, hekim raporunda “ziyaretçisi veya yakınları tarafından getirileceğine” dair bir ibare bulunsa dahi, sağlık yönünden gerekliliği ve içeriğinin bilinememesi nedeniyle, ruhsat veya ithal izni bulunmadığı için eczanelerden satın alınamayan ilaç, vitamin, gıda takviyesi ve diğer gıdaların kuruma kabul edilmemesi gerekir. CTE’nin 16.6.14 t. ve 99350 s. ile 26.6.14 t. ve 105841 s. yazıları gereğince, h/t’lere kurum hekimleri tarafından reçete edilmiş olsa dahi vitaminler kesinlikle kurum bütçesinden ödenmemelidir.
Ç. Ruhsata Bağlı Olmayan İlaç Giderleri
SGK’nın, sağlık giderlerini karşıladığı hak sahiplerinin tedavileri için gerekli görülen ancak ülkemizde ruhsatlı olmayan veya ithalatı yapılmayan ilaçları, TEB ile imzaladığı Prot. kapsamında ve TEB aracılığıyla temin ettiği, ayrıca kişilerin de kendi imkânları ile bu tür ilaçları yurt dışından getirtebildiği bilinmektedir. Bu kapsamda, hasta tarafından TEB’e ulaştırılan ilaç talepleri, Kurum tarafından incelendikten sonra söz konusu belgelerde bir noksanlık yok ise yurt dışından temin işlemleri gerçekleştirilmekte ve ilaç hastaya ulaştırılmaktadır. CTE’nin 16.6.14 t. ve 99350 s. ile 20.11.15 t. ve 174139 s. genel yazılarına göre, kişinin kendi imkânları ile ilacı yurtdışından temin edecek olması durumunda, öncelikle Sağ. Bak. İlaç ve Ecz. Gen. Müd’ne başvurup söz konusu ilaca ait reçete arkasına yurtdışından temin edilmesine ilişkin onayın alınması ve sonrasında ise SGK il müd’lerine başvurmaları gerektiğinden, yurt dışından temin edilecek ilaçlarda temin usullerine uygun hareket edilmesi, SUT uyarınca ödenemeyecek ilaçlar listesinde bulunan, ancak doktor tarafından reçete edilen ilaçların, Eşya Yön. de göz önünde bulundurularak ve ücretini h/t’nin ödemesi şartıyla kurum revir görevlileri tarafından eczaneden, hekim raporunda “ziyaretçisi veya yakınları tarafından getirileceğine” dair bir ibare bulunsa dahi, sağlık yönünden gerekliliği ve içeriğinin bilinememesi nedeniyle, ruhsat veya ithal izni bulunmadığı için eczanelerden satın alınamayan ilaçların kuruma kabul edilmemesi gerekmektedir.
